Transgraniczne łączenie się spółek kapitałowych i spółki komandytowo-akcyjnej
Nowelizacja kodeksu spółek handlowych i wprowadzenie do niego nowego rozdziału 21 związane jest z implementacją dziesiątej dyrektywy 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 października 2005 r. w sprawie transgranicznego łączenia się spółek kapitałowych (Dz. Urz. UE L 310 z 2005 r., s. 1). Nowelizacja ta otworzyła wobec tego szerokie spektrum możliwości w zakresie restrukturyzacji spółek i stanowi swoiste novum w dotychczasowym polskim systemie prawa spółek. Transgraniczna procedura łączenia spółek jest zatem jedną z dwóch (obok dotychczasowego połączenia krajowego) odmian tego samego procesu restrukturyzacyjnego. Nowe przepisy pozwalają najogólniej rzecz biorąc łączyć spółki kapitałowe (spółki z o.o. i akcyjne) lub komandytowo-akcyjne z siedzibą w Polsce ze spółkami tego samego typu z siedzibą w jednym z krajów Unii Europejskiej albo odwrotnie.
Połączenie transgraniczne dotyczy jedynie spółek kapitałowych (społki z o.o. i spółki akcyjnej) oraz spółki komandytowo-akcyjnej, które są utworzone zgodnie z prawem państwa członkowskiego i mające siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie Unii Europejskiej. Jednakże warunkiem zasadniczym stosowania przepisów o fuzji transgranicznej jest to, że przynajmniej dwie ze spółek uczestniczących w połączeniu podlegają prawu różnych państw członkowskich.
Zgodnie z art. 2 pkt 2 dyrektywy 2005/56/WE połączenie oznacza czynność, przez którą:
a) jedna lub kilka spółek w chwili rozwiązania (bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego) przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na inną istniejącą spółkę - przejmującą - w zamian za wydanie wspólnikom spółki lub spółek przejmowanych papierów wartościowych lub udziałów lub akcji spółki przejmującej oraz, jeżeli ma to zastosowania, dopłatę w gotówce nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej lub, w przypadku braku wartości nominalnej, wartości księgowej tych papierów wartościowych lub udziałów lub akcji; lub
b) dwie lub więcej spółek w chwili rozwiązania (bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego) przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na zawiązaną przez nie spółkę - nowo zawiązaną spółkę - w zamian za wydanie własnym wspólnikom papierów wartościowych lub udziałów lub akcji nowo zawiązanej spółki oraz, jeżeli ma to zastosowanie, dopłatę w gotówce nieprzekraczającą 10% wartości nominalnej, lub, w przypadku braku wartości nominalnej, wartości księgowej tych papierów wartościowych lub udziałów lub akcji; lub
c) w chwili rozwiązania (bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego) spółka przenosi wszystkie swoje aktywa i pasywa na spółkę posiadającą wszystkie papiery wartościowe lub udziały lub akcje tej spółki.
Wobec powyższego, trafnie wskazuje się w doktrynie, iż obecnie mamy do czynienia z dwiema podstawowymi formami połączenia: inkorporacją (pkt A) oraz fuzją (pkt B). Dodatkowo swoistym trybem jest przeniesienie wszystkich aktywów i pasywów na spółkę posiadającą wszystkie papiery wartościowe, udziały lub akcje tej spółki (pkt C). Specyfika poszczególnych trybów nie pozwala więc na stosowanie jednego - często używanego określenia - fuzja dla transgranicznego łączenia spółek
Zasadniczym praktycznym celem nowych przepisów o transgranicznym łączeniu spółek jest ułatwienie łączenia różnych typów spółek kapitałowych podlegających prawu poszczególnych państw członkowskich na podstawie i w granicach przepisów prawa krajowego. Transgraniczna procedura łączenia się spółek jest zbliżona do tej, którą należy stosować w przypadku łączenia się dwóch spółek z siedzibą w Polsce. Różnica zasadnicza sprowadza się de facto do zaangażowania dwóch lub więcej systemów prawnych państw członkowskich oraz takiej samej liczby Sądów Rejestrowych. Wpisu do rejestru będzie dokonywał bowiem Sąd tego państwa członkowskiego, w którym ma siedzibę spółka przejmująca lub nowo zawiązana. Przykładowo jeżeli spółka polska miałaby przejąć spółkę niemiecką, to zgłoszenie połączenia będzie składane w polskim Sądzie Rejestrowym. W sytuacji odwrotnej większość zadań związanych z rejestracją połączenia spoczywałoby na Sądzie niemieckim.
Istotnym przepisem – w ramach nowego rozdziału 21 Kodeksu spółek handlowych - jest art. 51617 § 1 k.s.h., zgodnie z którym po dniu połączenia niedopuszczalne jest uchylenie albo stwierdzenie nieważności uchwały o połączeniu. Jednocześnie po dniu połączenia umorzeniu podlegają postępowania w przedmiocie zaskarżenia uchwały o połączeniu. Rozwiązanie to wynika z implementacji art. 17 Dziesiątej Dyrektywy Kapitałowej. Innymi słowy, przepis ten wprowadził zakaz unieważnienia połączenia transgranicznego, które stało się skuteczne, a zatem zostało ukończone.
Zespół Kancelarii Adwokackiej